Werkstress bij zwangere medewerkers.
Signaleren en aanpakken.
Werkstress tijdens de zwangerschap kan leiden tot serieuze risico’s voor zowel moeder als kind. Daarom is het belangrijk dat jij als werkgever actief zorgt voor een gezonde werkomgeving.
Als werkgever heb je zorgplicht. Dat is vastgesteld in de Arbowet en betekent dat je wettelijk verplicht bent zorg te dragen voor een veilige en gezonde werkomgeving, óók voor zwangere medewerkers. De NVAB-richtlijn Zwangerschap, postpartum en werk onderstreept dit. De richtlijn geeft aan: werkstress tijdens de zwangerschap moet zoveel mogelijk worden beperkt (2).
De risico’s van werkstress tijdens de zwangerschap.
het risico op zwangerschapsverlies (miskraam of stilgeboorte) met 20% vergroot;
het risico op pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) met 50% verhoogt;
de kans op vroeggeboorte met 18% verhoogt;
het geboortegewicht verlaagt met gemiddeld zo’n 77 gram.
Ook de combinatie van hoge werkdruk en lange werkweken blijkt schadelijk. Voor zwangeren is een werkweek van meer dan 32 uur in combinatie met een hoge werkdruk net zo nadelig als roken tijdens de zwangerschap. Het risico (3):
een daling van het geboortegewicht met gemiddeld 150 gram;
twee keer zo grote kans op een baby die te klein is voor de zwangerschapsduur.
Wat betekenen deze complicaties?
Voor wie er geen ervaring mee heeft, klinken termen als “pre-eclampsie”, “vroeggeboorte” of “laag geboortegewicht” wat medisch en abstract. Toch zijn dit ernstige complicaties.
Pre-eclampsie, ook wel zwangerschapsvergiftiging genoemd, kan levensbedreigend zijn voor zowel moeder als kind. Het veroorzaakt een hoge bloeddruk en schade aan organen, en kan leiden tot vroegtijdige ziekenhuisopname, noodkeizersnede of zelfs het verlies van het eigen leven of het leven van de baby (4, 5).
Als een baby te vroeg wordt geboren zijn de organen vaak onderontwikkeld. Deze baby’s hebben een verhoogde kans op ademhalingsproblemen, hersenbloedingen, infecties en langdurige ziekenhuisopname (6, 7). Ook op de lange termijn kunnen er gezondheids- of ontwikkelingsproblemen ontstaan. Ditzelfde geldt voor baby’s met een (te) laag geboortegewicht (8,9). Dit zijn geen “kleine ongemakken”, maar complicaties die grote impact hebben op het leven van je medewerker, haar baby en haar gezin.
Voor jou als werkgever betekent dit: een hoger risico op ziekteverzuim en mogelijke langdurige uitval, zowel voor als na de bevalling (10).
Signalen van werkstress
Niet iedereen durft werkstress aan te geven uit angst om als incompetent, oncollegiaal, kwetsbaar of lastig te worden gezien. Let daarom op signalen en maak werkstress bespreekbaar.
Werkstress herken je bij je teamlid door onder andere:
Verminderde energie en langdurige vermoeidheid;
Moeite met concentratie;
Prikkelbaarheid: vaker kortaf of snel geïrriteerd;
Lichamelijke klachten.
De signalen van werkstress zijn bij zwangeren vergelijkbaar met niet-zwangeren. Toch kunnen de signalen tijdens de zwangerschap over het hoofd gezien worden. Bijvoorbeeld als jij of je teamlid ervan uitgaat dat het zwangerschapskwaaltjes zijn ‘die er nu eenmaal bij horen’.
Zes tips om werkstress aan te pakken.
Ga op tijd in gesprek met je werknemer. Wees proactief.
Geef je werknemer de mogelijkheid gebruik te maken van het recht op extra rusttijd (1/8e van de werktijd). Dit geldt tijdens de zwangerschap en duurt tot 6 maanden na de bevalling.
Laat je werknemer niet meer dan 32 uur per week werken.
Verminder werkstress door de regelmogelijkheden van je teamlid te vergroten. Denk aan flexibele werktijden, hybride werken, stiltewerkplek, wandelend overleggen, of inspraak in het rooster.
Beperk factoren die werkstress verergeren. Bijvoorbeeld hoge inspanning gepaard met lage beloning, weinig taakautonomie, hoge werkdruk, gebrek aan sociale steun, of agressie op de werkvloer.
Bespreek energievreters en energiebronnen. Welke taken geven je teamlid energie? Welke niet? Waar laad je teamlid van op?
Dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke bronnen die kunnen worden opgevraagd bij Pro Parents.
