Ontspanningsoefeningen niet altijd ontspannend
Ontspanningsoefeningen geven soms onrust. Hoe komt dat?
In de eerste zes maanden van 2025 gaf 47% van de ouders aan symptomen van stress te ervaren (Staat van het Gezin 2024). Ontspanningsoefeningen zoals mindfulness, meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga kunnen dan een uitkomst bieden. Of niet? Wat als het helemaal niet prettig en ontspannen voelt?
Waarom ontspanning onrust kan geven
1.
Stress-systeem staat “aan” Als je langdurig stress hebt ervaren, is je lichaam gewend geraakt aan een hoog stressniveau. Zodra je gaat vertragen (ademhaling, meditatie, bodyscan), kan dat onnatuurlijk voelen. Het zenuwstelsel “mist” de spanning en reageert met onrust.
2.
Confrontatie met gevoelens Ontspanningsoefeningen brengen je in contact met je lichaam. Dat kan betekenen dat je emoties, pijn of vermoeidheid gaat voelen die je eerder hebt weggedrukt. Dat kan ongemakkelijk zijn, omdat je gewend bent die signalen te negeren.
3.
Ongetrainde aandacht Aandacht is als een spier die je kunt trainen. Bij ontspanningsoefeningen dwaalt je aandacht in het begin steeds af. En dat voelt frustrerend. Pas na regelmatig oefenen komt de ervaring van rust. Meditatie en mindfulness versterken specifieke hersengebieden, waardoor je op termijn beter in staat bent je aandacht vast te houden. Voor ouders van kleine kinderen is mindfulness beoefenen een behoorlijke uitdaging, maar tegelijk heel waardevol omdat het helpt om beter aanwezig te zijn voor jezelf en je gezin.
4.
Opnieuw leren ontspannen gaat met ups en downs. Het zenuwstelsel moet schakelen van “sympathisch” (actie, stress) naar “parasympathisch” (rust, herstel). De ene keer lukt dat wel, de andere keer minder.
TIP: Sommige mensen ontspannen beter als dit gepaard gaat met beweging, denk aan mindful wandelen, rustige yoga of Tai Chi.
Waarom tóch blijven oefenen
Ontspanningsoefeningen zijn een krachtig middel tegen stress, omdat ze het autonome zenuwstelsel en het stresshormoonsysteem tot rust brengen. Onderzoek laat zien dat mindfulness en ademhalingsoefeningen zorgen voor lagere cortisolwaarden en een betere hartslagvariabiliteit. Voor werkende ouders betekent dit dat door regelmatig te oefenen, je beter bestand bent tegen de dagelijkse druk van de combinatie van werk en gezin.
